بررسی خودچهره نگاری در نقاشی معاصر ایران ( با نگاهی به سیر تحولات تجددخواهی در جامعه ایران)

دوره ی قاجار یکی از متناقض ترین و شگفت انگیزترین دوره های تاریخی ایران و محل برخورد بحران آفرین عناصر کهنه و نو، وقوع انقلاب های سیاسی و اجتماعی و آغاز تحولات جدی فرهنگی و هنری است. به دلیل وجود این ویژگی ها و نیز گذار جدی نقاشی ایرانی(به ویژه در شیوه های تکچهره و خودچهره نگاری) از سنت های کلاسیک نگارگری به سمت نقاشی واقعگرایانه اروپایی، تمرکز و نگاه اصلی و دقیق تر این پژوهش به این دوره تاریخی ایران بوده است. اما جنبه نوآوری این پژوهش در نوع رویکرد آن به شکل مطالعه ای تطبیقی است میان عدم وجود اقتصاد سرمایه داری( به عنوان یکی از مظاهر اصلی مدرنیته)، وجود ریشه های عمیق استبدادی و نظام تفکر ایلی(گروهی-جمعی) در ایران با عدم شکل گیری هویت فردی نقاش ایرانی که منجر به فقدان یک گرایش یا جریان هنری ویژه در ارتباط با خودچهره نگاری در سنت تصویری ایران شده است. لذا در این پژوهش علاوه بر منابع مربوط به نقاشی از منابع سیاسی، اجتماعی موجود در ارتباط با تاریخ معاصر ایران نیز استفاده شده است. همچنین این پژوهش تلاش دارد تا تغییر و تحولات تجددخواهی جامعه ی ایران را از درون و نیز تأثیر نقاشی غرب بر نقاشی سنتی ایران را از ابتدای ورود نقاشان اروپایی به دربارهای ایران، بررسی کرده و مشخص سازد که روابط اقتصادی، سیاسی و فرهنگی ایران با کشورهای اروپایی که باعث رسوخ مبانی هنر اروپایی در ایران گردید تا چه میزان بر مقوله ی خودچهره نگاری و در قالب کلی تر چهره نگاری تأثیرگذار بوده و در چه زمانها یا موقعیت هایی توانسته به شکلی صحیح با معیارها و قواعد نقاشی کلاسیک ایران درآمیزد و نتیجه ی هویت مندی به دست دهد. شناساندن خودچهره نگاری سبب می شود تا علاقه مندان به نقاشی معاصر ایران باب تازه ای را برای پژوهش بیشتر در این زمینه پیدا نمایند. این پژوهش به روش توصیفی،تحلیلی و مقایسه ای انجام شده و گردآوری مطالب آن به روش اسنادی، کتابخانه ای و با استفاده از منابع و مأخذ کتابخانه ها و همچنین سایتهای مرتبط در اینترنت صورت گرفته است.